Performans Değerlendirme Nedir?
Belirli bir dönem için ki bu dönem genellikle bir yıl olarak belirlenir, çalışanın ona verilmiş görevlerini (hedeflerini) ne ölçüde başarıyla tamamladığını ölçme ve kayıt altına alma işidir. Kaydetmek önemlidir, böylelikle geçmiş dönemlerle kıyaslamalar yapıp gidişatın iyiye doğru mu yoksa kötüye doğru olduğunu tespit edebiliriz.
Performans Değerlendirmesi Yapılmazsa Ne Olur?
Çok basit bir ifadeyle, yetkin, kalifiye çalışanlar firmadan ayrılır, çalışan kalitesi düşer. Tabi sadece performansı ölçmek yetmez. Ölçüm sonucunda bir değerlendirme yapmak ve başarı elde etmiş kişileri ödüllendirmek gerekir. Ödüllendirme parasal olarak prim verme yoluyla yapılabilir. Prim ile beraber çalışanı terfi ettirmek, başarılarından dolayı takdir etmek de o çalışanın motivasyonunu ve bağlılığını arttırır. Benzer şekilde başarısız olan çalışanlarla yollar ayrılmalıdır. Aksi halde başarılı çalışanlar, başarı elde etmenin önemsiz olduğunu düşünür ve motivasyonlarını kaybederler.
Performans Hedeflerinin İçeriği Ne Olmalıdır?
Öncelikle şirket vizyonu ile şirket genelini ilgilendiren ana hedefler belirlenir. Şu kadar yeni müşteri elde etmek, mevcut müşterileri korumak, şu kadar ciro yapmak, yurt dışına açılmak, vb. Şirket hedefleri gereğince bölüm hedeflerine bölünür. Bölüm hedefleri şirket hedeflerini desteklemelidir. Personel bazlı hedefler de bölüm hedeflerini dolayısıyla şirket hedeflerini desteklemelidir.
Performans Hedefleri Kim Tarafından Belirlenir?
Şirketin genel müdürü ve veya yönetim kurulu şirket hedeflerini belirler. Bölüm hedefleri o bölümün yöneticileri tarafından belirlenir. Personel hedefleri ise hem yöneticisi hem de kendisi tarafından belirlenebilir. Bölüm hedefleri şirket üst yönetimi tarafından onaylanır. Personel hedefleri ise hem personelin kendisi hem de yöneticisi tarafından onaylanarak üzerinde uzlaşıya varılmalıdır. Uzlaşılamayan hedefler için İnsan Kaynaklarının hakemliğine baş vurulabilir.
Performans Hedefleri Ne Zaman Belirlenir?
Bir çok firma performans hedeflerini dönemin başında yani her yıl başında bir kez yapmayı seçer. Kişiler hedef belirleme için bir araya geldiklerinde bir önceki dönemin hedeflerinin de değerlendirmesini yaparlar. Bunun nedeni genellikle iyi bir yazılıma sahip olmamaktır. Çünkü bu değerlendirme ve belirleme işleri, iş yükü yaratır. Hele bir de başarılı olanlar ödüllendirilmiyor yada başarısız olanlarla yollar ayrılmıyorsa, angarya olarak görünen bu süreci yılda birden çok yapmak mümkün olmaz.
Performans belirleme işi de değerlendirme işi de birden çok kez yapılmalıdır. Böylelikle amaç, performans gerçekleştikten sonra onu ödüllendirmek veya yaptırım uygulamak yerine performansın yüksek olmasını sağlamak olabilir. Şu örnekle açıklayalım. Bir satış temsilcisine, sene başında, bu yıl içinde toplam 120 adet ürün satması hedefi koyduğunuzu varsayalım. Bu satış temsilcisi 120 adet ürünü ilk aylarda satıp gevşeyebilir veya daha sene sonuna çok var diye de gevşeyebilir. Bunun yerine her ay için 10’ar adet ürün satma hedefinin verilmesi daha etkili olur. Ayrıca sene başında bilinmeyen ancak sonradan ortaya çıkan hedefler de olabilir. Dolayısıyla hedefler dönem boyunca belirlenebilmeli ve bir hedef, gerekirse beklenen tamamlanma tarihine kadar birden çok kez defa değerlendirilebilmelidir ki buna ara değerlendirme denir.
Hedefin Tarifi ve Hedef Üzerinde Uzlaşma.
Hedeflerin ne ifade ettiği çok açık bir şekilde anlatılmalıdır. Bir hedef beş ayrı özellik taşımalıdır. Bunlar, Tanım, Termin Tarihi, Ağırlık, Nasıl Ölçülür, Değerlendirme Tablosu.
Tanım, bir cümlelik başlık niteliğindedir. Örneğin, “Yeni müşteri kazanmak”.
Ağırlık, bu hedefin diğer hedeflerle kıyaslandığında hangi ağırlıkta olduğunu ifade eden bir katsayı.
Termin Tarihi, hedefin tamamlanması beklenen en son tarih.
Nasıl Ölçülür, kısmında çala kalem olarak defin başarısının nasıl ölçüleceği anlatılmalıdır. Anlatım öyle açık ve detaylı yazılmalıdır ki tarafların farklı bakış açıları oluşmasın.
Değerlendirme Tablosunda, ölçüm sonucu ne olursa, değerlendirme sonucunun ne olacağı (Beklenenin Çok Altında, Beklenenin Altında, Beklenen, Beklenenin Üstünde, Beklenenin Çok Üstünde) açıklanmalıdır.
Bu özellikler gereğince ayrıntılı olarak tanımlanırsa, taraflar rahatça uzlaşabilir.